Ювеналды соттардың соттылығы

Кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттар кешенді юрисдикция соттары ретінде құрылды, олардың соттылығына кәмелетке толмағандар жасаған қылмыстар туралы қылмыстық істер және кәмелетке толмағандардың құқықтарын бұзатын қылмыстар туралы қылмыстық істер, сондай-ақ азаматтық және әкімшілік құқық бұзушылықтар жатады.

Заң шығарушы ювеналды соттарға қаралатын істер шеңберін нақты анықтады.

Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің 27 - бабының 3-бөлігіне сәйкес кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттар баланың тұрғылықты жерін айқындау туралы; ата-анасының баламен қарым-қатынас жасау тәртібін айқындау және басқа адамдардан баланы алып қою туралы; Бала ата-анасының бірімен республикадан тыс жерге кеткен кезде баланың тұрғылықты жерін айқындау туралы даулар бойынша азаматтық істерді қарайды және шешеді тұрақты тұрғылықты жеріне; ата-ана құқықтарынан айыру (шектеу) және қалпына келтіру туралы; баланы асырап алу және оның күшін жою туралы; кәмелетке толмағандарды арнаулы білім беру ұйымдарына немесе ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына жіберу туралы; Кәмелетке толмағандарға қорғаншылық пен қамқоршылықтан (патронаттан) туындайтын даулар бойынша; он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі кәмелетке толмағанды өз табыстарына өз бетінше билік ету құқығын шектеу немесе одан айыру туралы; Кәмелетке толмағанды толық әрекетке қабілетті деп жариялау (эмансипация) туралы; әке болуды белгілеу туралы және баланы күтіп-бағуға проценттік немесе қатты ақшалай сомада алимент өндіріп алу туралы; алимент мөлшерін азайту туралы; Кәмелетке толмағандардың еңбек, тұрғын үй құқықтарын қорғау туралы өтініштер бойынша; кәмелетке толмағандар мен кәмелетке толмағандар бірлесіп, оның ішінде әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі кәмелетке толғандардың қатысуымен келтірілген зиянды өтеу туралы.

Кәмелетке толмаған адамның заңды өкілдерінің өтініші бойынша кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың соттылығына жатқызылған істер, Республикалық маңызы бар қалалар мен Астананың, облыс орталықтарының шегіндегі аудандық (қалалық) соттарға сотталатын істерді қоспағанда, баланың тұрғылықты жері (орналасқан жері) бойынша қаралуы немесе аудандық (қалалық) сотқа берілуі мүмкін.

Өтініш істі сот талқылауына дайындау аяқталғанға дейін берілуі мүмкін.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істердің және қылмыстық істердің соттылығы әкімшілік құқық бұзушылық туралы 684-баптың 2-бөлігінің 1 және 2-тармақтарында және қылмыстық іс жүргізу кодексінің 307-бабы 1-бөлігінің 1 және 2-тармақтарында айқындалған.

Айымгүл Қанатбаева, кәмелетке толмағандар суд жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттар кеңсесінің меңгерушісі